Matura chemia – maj 2010 – poziom rozszerzony – odpowiedzi. Podziel się tym arkuszem ze znajomymi: Facebook; Matura chemia 2015 Matura stara chemia 2015 Klucz odpowiedzi. Na bieżąco aktualizowany. Zadania obliczeniowe już są. Autorzy: Giardia Lamblia @-MatMati- (zadanie 31) Dyskusja na temat konkretnych zadań w osobnych wątkach! (także uwagi do klucza- zacytować fragment, dopisać swoja uwagę i wrzucić do odpowiedniego wątku: Arkusz: Uwagi do klucza: Zadanie 1 [Ar] 4s2 3d104p5 lub 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d104p5 7 p -1 +7 Zadanie 2 MB2 = 78,92g/mol + 80,92 g/mol = 159,84 g/mol 1 mol → 6,02 * 1023 cząsteczek → 159,84g 1 cząsteczka → x g x = 2,655 * 10-22 Pojedyncza cząsteczka bromu zbudowana z 2 różnych izotopów waży 2,655 * 10-22g Zadanie 3 x + y = 1 78,92x + 80,92y = 79,90 x = 1 - y 78,92 - 78,92y + 80,92y = 79,90 2y = 0,98 y = 0,49 49% atomów bromu występujących w przyrodzie ma masę atomową 80,92, a 51% 78,92. Zadanie 4 CBr2: Kowalencyjne niespolaryzowane (poniżej 0,4 uznajemy za niespolaryzowane, 0,4 uznajemy za słabo spolaryzowane a powyżej 0,4 za spolaryzowane) CaBr2 :Jonowe HBr: Kowalencyjne spolaryzowane Zadanie sp2 płaska Zadanie 3 sigma 1 pi (dla tego konkretnego wzoru, gdzie niezajmowane są orbitale d stan faktyczny jest tak jak powyżej) Zadanie 6 Ze względu na znaczną różnicę promienia jonowego Na+ i K+, jony te nie mogą wzajemnie się zastępować w obrębie jednego typu sieci krystalicznej. Zadanie 7 wodorowymi tetraedrycznej większą pływa po Zadanie 8 V wodoru : V tlenu = 2 : 1 (= 2) m wodoru : m tlenu = 1 : 8 (= 0,125) 0,1g wodoru 0,8g tlenu Zadanie 9 MCaSO4 = 136 g/mol n = m/M nCaSO4 = 1000/136 = 7,353 mol Powinno powstać nCaSO4 = nSO2 przy 100% wydajności = 7,353 mol SO2 Powstało: 1 mol gazu → 22,4 dm3 x mol SO2 → 150 dm3 x = 6,696 Wydajność (%) = nSO2 / nSO2 przy 100% wydajności * 100% = 6,696mol / 7,353mol * 100% = 91,065% Wydajność opisanego procesu wyniosła 91,065% Zadanie 10 zwiększenia endoenergetyczny (powinien być termiczny, bo podana jest entalpia, a nie entalpia swobodna) ma wpływ Zadanie 11 Mieszaninę soli umieszczam w zlewce i rozpuszczam w wodzie destylowanej. Następnie dodaję nadmiaru roztworu wodorotlenku sodu aż do całkowitego wytrącenia się osadu (Mg(OH)2). Przesączam zawartość zlewki przez sączek, a zebrany osad umieszczam w nowej, czystej zlewce. Zalewam osad nadmiarem kwasu solnego. Powstały roztwór odparowuję, a pozostały na dnie krystaliczny osad to czysty stały chlorek magnezu. Zadanie 12 równe wyższe wyższe Zadanie 13 mniej wyższe przyjmuje niebieskie zabarwienie Zadanie NaCl(aq) Na2CrO4(aq) K2SiO3(aq) Zadanie AgCl BaCrO4 MgSiO3 Zadanie 15 I zasadowy C17H35COO- + H2O ↔ C17H35COOH + OH- II kwasowy NH4+ + H2O ↔ NH3 + H3O+ Zadanie 16 NH4+ → kwasu C17H35COO- → zasady Zadanie 17 II Zadanie 18 MKNO3 = 101 g/mol Cp nasyconego r-r = 31,9g / (100g + 31,9g) * 100% = 24,185% Cm = (Cp * d) / (M * 100%) = (24,185% * 1160 g/dm3) / (101 g/mol * 100%) = 2,778 mol/dm3 Stężenie molowe nasyconego wodnego roztworu KNO3 wynosi 2,778 mol/dm3 Zadanie Ze względu na niską rozpuszczalność CaSO4 należy użyć HCl Zadanie Cu(OH)2 + 2H3O+ → Cu2+ + 4H2O Cu(OH)2 + 2H+ → Cu2+ + 2H2O Zadanie 20 MAgCl3 = 133,5 g/mol MNaOH = 40 g/mol W 200g 15% r-r AlCl3 jest 200 * 0,15 = 30g chlorku glinu n = m/M nAlCl3 = 30/133,5 = 0,225 mol nNaOH = 32/40 = 0,8 mol Do całkowitego wytrącenia Al(OH)3 potrzeba 3nAlCl3 = 3 * 0,225 mol = 0,675 mol NaOH Oznacza to 0,8 mol - 0,675 mol = 0,125 mol nadmiaru NaOH, który dalej może reagować z Al(OH)3 Obserwacje: Na początku obserwujemy wytrącanie się osadu, który w pewnym momencie (przy dodawaniu kolejnych porcji roztworu NaOH) częściowo się roztwarza (zmniejsza się jego ilość) Zadanie 21 Al3+ + 3OH- → Al(OH)3↓ Al(OH)3 + OH- → [Al(OH)4]- Zadanie 22 MAl(OH)3 = 78 g/mol Zgodnie z obliczeniami z zadania 20 było 0,125 mol nadmiaru NaOH oraz 0,225 mol Al(OH)3 wychodząc z punktu, kiedy cały glin(III) się strącił. 0,225 mol - 0,125 mol = 0,1 mol Al(OH)3, który nie ma już z czym przereagować m = n * M mAl(OH)3 = 0,1 mol * 78 g/mol = 7,8g Po zakończeniu doświadczenia w kolbie znajdowało się 7,8g wodorotlenku glinu. Zadanie Redukcja: MnO4- + 5e- + 8H+ = Mn2+ + 4H2O Utlenianie: (COOH)2 = CO2 + 2e- + 2H+ Zadanie 2MnO4- + 5(COOH)2 + 6H+ → 2Mn2+ + 10CO2 + 8H2O Zadanie Utleniacz: MnO4- Reduktor: (COOH)2 Zadanie 24 P, F, P Zadanie 25 Addycja: CH2=C(CH3)-CH2-CH3 + HBr → CH3-CBr(CH3)-CH2-CH3 Substytucja: CH3-C(OH)(CH3)-CH2-CH3 + HBr → CH3-CBr(CH3)-CH2-CH3 + H2O lub CH3-CH(CH3)-CH2-CH3 + Br2 ---(hv)→ CH3-CBr(CH3)-CH2-CH3 + HBr Zadanie 26 Eloektrofilowego Nukleofilowego (pierwsza) lub rodnikowego (druga) Zadanie 27 Zgodnie z regułą Markownikowa, w wyniku addycji HBr (wodór o niskiej elektroujemności) do węgli wiązania podwójnego, wodór dołącza się do węgla o większej ilości atomów wodoru (atomów elektrododatnich), stąd produktem addycji HBr do 2-metylobut-1-enu jest 2-bromo-2-metylobutan. Natomiast w wypadku substytucji nukleofilowej w środowisku kwasowym, następuje uprotonowanie grupy -OH alkoholu wraz z jej odszczepieniem - tworzy się karbokation. Powstały karbokation reaguje z nukleofilem Br- dając 2-bromo-2-metylobutan. Substytucja rodnikowa - ze względu na nierównocenność wiązań C-H atomów węgla o różnej rzędowości (niższa energia wiązania C-H węgla 3°), najwięcej powstaje tej monobromopochodnej, która powstała w wyniku podstawienia wodoru z 3° atomu węgla (również 3° rodniki są najtrwalsze), czyli 2-bromo-2-metylobutanu. (Zadanie jest dosyć dziwne, nie wiadomo tak na prawdę o co chodziło autorowi) Lub: Ze względu na podobny szkielet węglowy obydwu substratów oraz wykorzystując znane mechanizmy wiadomym jest, że produktem obydwu reakcji będzie 2-bromo-2-metylobutan. Zadanie 28 CH3-CH2-CH2-C*H(OH)-CH3 Pentan-2-ol 2-rzędowy Zadanie 29 B Zadanie 30 1,3 Zadanie 31 Z definicji stężenia procentowego 6% masowych roztworu kwasu oznacza, 6 g kwasu w 100 g roztworu, więc: MCH3COOH = 60g/mol 60g CH3COOH ------------ 1 mol 6 g CH3COOH ------------ x mol x=0,1mola mr = 100g dr = 1g/cm3 Vr = mr/dr Vr =100g * 1g/cm3 = 100cm3 = 0,1dm3 [CH3COOH] = 0,1mol / 0,1dm3 = 1mol/dm3 = C CH3COOH CH3COO- + H+ Kd = 1,8*10-5 ponieważ z treści zadania α<5% K = α2*C α = √(K/C) = √1,8*10-5 = √18*10-6 = 4,24*10-3 [H+] = α * C [H+] = 0,00424 * 1mol/dm3 = 0,00424 mol/dm3 pH = -log[H+] pH = -log(10-2 * 0,424) pH=2+0,377=2,377 ≈ 2,4 Zadanie Zadanie Zadanie Zadanie Po zmieszaniu obydwu roztworów i podgrzaniu u wylotu probówki można wyczuć charakterystyczny zapach octu. (mocniejszy kwas wyparł słabszy z jego soli) Zadanie 34 C Zadanie 35 Zadanie 36 1 - 858 g tłuszczu przyłączy 508g jodu (100g przyłączy 59,20g jodu)2 - 886 g tłuszczu przyłączy 508g jodu (100g przyłączy 57,34g jodu)3 - 832 g tłuszczu przyłączy 254g jodu (100g przyłączy 30,52g jodu) Czyli: 3,2,1 Zadanie 37 Seria 1 - fenol (benzenol) Seria 2 - glicyloalanyloglicyna Seria 3 - glukoza Naczynie 4 - glicerol (propano-1,2,3-triol) Zadanie 38 Próba biuretowa Zadanie 39 Obecność sąsiadujących ze sobą grup hydroksylowych (co najmniej 2). Zadanie 40 W naczyniu 3 była aldoza - cukier posiadający grupę aldehydową, która w może zostać utleniona przez wodorotlenek miedzi(II) po podgrzaniu - miedź(II) redukuje się do tlenku miedzi(I) i wytrąca się w postaci ceglastego osadu. Glicerol nie ma grup, które można w ten sposób utlenić Zadanie 41 Ala-Ala-Gly Zadanie 1. (4 pkt) Elektrony w atomach, orbitale Oblicz. O atomie pierwiastka X wiadomo, że: 20 spośród wszystkich elektronów w atomie opisanych jest liczbą kwantową 𝑙 = 2. elektrony walencyjne atomu X w stanie podstawowym opisane są dwiema różnymi wartościami pobocznej liczby kwantowej (𝑙 = 0 i 𝑙 = 1), przy czym liczba Próbna matura 2014: CHEMIA 2015 [ARKUSZE CKE, ODPOWIEDZI] CKEPróbna matura 2015 z CKE:Próbna matura: CHEMIA 2015 [ARKUSZE CKE, ODPOWIEDZI]. Maturzyści w czwartek przystąpili do pisemnego egzaminu z wybranych przedmiotów dodatkowych z chemii na poziomie rozszerzonym. Próbna matura: HISTORIA, WOS, CHEMIA, FIZYKA, BIOLOGIA 2015 [ARKUSZE CKE, ODPOWIEDZI]Próbna matura 2014: CHEMIA 2015 [ARKUSZE CKE, ODPOWIEDZI]Próbna matura. JĘZYKI OBCE, poziom podstawowy 2015 Próbny SPRAWDZIAN 2014. TEST SZÓSTOKLASISTY 2015 CKE [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]Próbna matura 2014: MATEMATYKA poziom podstawowy 2015 [ARKUSZE]Matura próbna 2015 z Operonem. MATEMATYKA [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]Próbna matura 2014: MATEMATYKA poziom podstawowy 2015 [HARMONOGRAM]W czwartek maturzyści napiszą próbny egzamin maturalny z wybranych przedmiotów dodatkowych z historii, wosu, chemii, fizyki na poziomie rozszerzonym. W piątek, 19 grudnia w ostatnim dniu egzaminów uczniowie napiszą języków mniejszości narodowych - białoruski, litewski, niemiecki, ukraiński na poziomie matura: HISTORIA, WOS, CHEMIA, FIZYKA, BIOLOGIA 2015 [ARKUSZE CKE, ODPOWIEDZI]. KIEDY BĘDĄ ARKUSZE ODPOWIEDZI I KLUCZ ODPOWIEDZI? GDZIE JE ZNALEŹĆ?Arkusze wraz z zadaniami i odpowiedziami z próbnej matury 2015 z CKE z języków obcych na poziomie podstawowym będą u nas dostępne już dziś o MATURA GRUDZIEŃ 2014 HARMONOGRAM:matura język polski (poziom podstawowy) – 15 grudnia 2014 ( - poniedziałek - próbny egzamin maturalny 2014matura matematyka (poziom podstawowy) – 16 grudnia 2014 ( - wtorek - próbny egzamin gimnazjalny 2014matura język obcy nowożytny (poziom podstawowy) – 17 grudnia 2014 ( - środa - próbny egzamin gimnazjalny 2014matura przedmioty dodatkowe (poziom rozszerzony) – 18 grudnia 2014 ( - czwartek - próbny egzamin maturalny 2014matura języki mniejszości narodowych - białoruski, litewski, niemiecki, ukraiński (poziom podstawowy) – 19 grudnia 2014 ( - piątek - próbny egzamin maturalny 2014 Próbna matura 2014. Arkusz maturalny Chemia CKE grudzień 2014. W czwartek (18.12.2014) uczniowie szkół ponadgimnazjalnych pisali przedmioty dodatkowe poziom rozszerzony. KLUCZ ODPOWIEDZI Zadanie 1. (3 pkt) Elektrony w atomach, orbitale Układ okresowy pierwiastków Stopnie utlenienia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Narysuj/zapisz wzór Podaj/wymień W powłoce walencyjnej atomów (w stanie podstawowym) dwóch pierwiastków, oznaczonych umownie literami X i Z, tylko jeden elektron jest niesparowany. W obu atomach stan kwantowo-mechaniczny niesparowanego elektronu opisany jest główną liczbą kwantową n = 3 i poboczną liczbą kwantową l = 1. Liczba atomowa pierwiastka X jest mniejsza od liczby atomowej pierwiastka Z. (0-1) Uzupełnij poniższą tabelę – wpisz symbole pierwiastków X i Z, dane dotyczące ich położenia w układzie okresowym oraz symbol bloku konfiguracyjnego (energetycznego), do którego należy każdy z pierwiastków. Pierwiastek Symbol pierwiastka Numer okresu Numer grupy Symbol bloku X Z (0-1) Napisz wzory jonów tworzących tlenek pierwiastka X. Wzory jonów tworzących tlenek: (0-1) Podaj maksymalny i minimalny stopień utlenienia, jaki może przyjmować pierwiastek Z w związkach chemicznych, oraz określ charakter chemiczny tlenku, w którym pierwiastek Z występuje na najwyższym stopniu utlenienia. Maksymalny stopień utlenienia: Minimalny stopień utlenienia: Charakter chemiczny tlenku pierwiastka Z: Zadanie 3. (2 pkt) Układ okresowy pierwiastków Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Miarą tendencji atomów do oddawania elektronów i przechodzenia w dodatnio naładowane jony jest energia jonizacji. Pierwsza energia jonizacji to minimalna energia potrzebna do oderwania jednego elektronu od atomu. Na poniższym wykresie przedstawiono zmiany pierwszej energii jonizacji pierwiastków uszeregowanych według rosnącej liczby atomowej. Na podstawie: J. Sawicka i inni, Tablice chemiczne, Gdańsk 2002. Korzystając z informacji, uzupełnij poniższe zdania – wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie. Spośród pierwiastków danego okresu litowce mają (najniższe / najwyższe), a helowce – (najniższe / najwyższe) wartości pierwszej energii jonizacji. Litowce są bardzo dobrymi (reduktorami / utleniaczami). Potas ma (niższą / wyższą) wartość pierwszej energii jonizacji niż sód, ponieważ w jego atomie elektron walencyjny znajduje się (bliżej jądra / dalej od jądra) niż elektron walencyjny w atomie sodu. Oznacza to, że (łatwiej / trudniej) oderwać elektron walencyjny atomu potasu niż elektron walencyjny atomu sodu. Wartość pierwszej energii jonizacji atomu magnezu jest (niższa / wyższa) niż wartość pierwszej energii jonizacji atomu glinu, gdyż łatwiej oderwać pojedynczy elektron z niecałkowicie obsadzonej podpowłoki (s / p / d) niż elektron z całkowicie obsadzonej podpowłoki (s / p / d). Zadanie 4. (1 pkt) Układ okresowy pierwiastków Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) W tabeli opisane są wybrane nuklidy oznaczone numerami I–X. Dla każdego z nich podano liczbę atomową, liczbę masową, masę atomową oraz procentową zawartość w naturalnym pierwiastku (w % liczby atomów). I II III IV V VI VII VIII IX X 2412E 2512E 2612E 2814E 2914E 3014E 20482E 20682E 20782E 20882E 23,99 u 24,99 u 25,98 u 27,98 u 28,98 u 29,97 u 203,97 u 205,97 u 206,98 u 207,98 u 78,99% 10,00% 11,01% 92,22% 4,69% 3,09% 1,41% 24,11% 22,11% 52,41% Na podstawie: J. Sawicka i inni, Tablice chemiczne, Gdańsk 2002. Na podstawie danych z tabeli i układu okresowego pierwiastków oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa. 1. Nuklidy oznaczone numerami I–III mają takie same właściwości chemiczne. P F 2. W jądrach nuklidów oznaczonych numerami IV–VI liczba protonów jest równa liczbie neutronów. P F 3. W przypadku nuklidów oznaczonych numerami VII–X ten jest najbardziej rozpowszechniony w przyrodzie, którego masa atomowa jest najbardziej zbliżonado średniej masy atomowej pierwiastka. P F Zadanie 5. (1 pkt) Izotopy i promieniotwórczość Napisz równanie reakcji Okres półtrwania izotopu 18F wynosi 111 minut. Izotop ten otrzymywany jest w reakcji jądrowej opisanej poniższym schematem: 19F(p, d)18F gdzie d (deuteron) oznacza jądro atomowe deuteru. Na podstawie: Praca zbiorowa, Encyklopedia fizyki, Warszawa 1972. Napisz równanie opisanej reakcji jądrowej, w wyniku której otrzymywany jest izotop 18F . Uzupełnij wszystkie pola w podanym schemacie. Zadanie 6. (1 pkt) Izotopy i promieniotwórczość Oblicz Okres półtrwania izotopu 18F wynosi 111 minut. Izotop ten otrzymywany jest w reakcji jądrowej opisanej poniższym schematem: 19F(p, d)18F gdzie d (deuteron) oznacza jądro atomowe deuteru. Na podstawie: Praca zbiorowa, Encyklopedia fizyki, Warszawa 1972. Oblicz, po ilu minutach ulegnie rozpadowi 87,5% izotopu 18F . Zadanie 7. (1 pkt) Energetyka reakcji Podaj/wymień Entalpia reakcji przebiegającej zgodnie z równaniem: 2O3 (g) → 3O2 (g) jest równa ∆H° = – 285 kJ. Na podstawie: M. Sienko, R. Plane, Chemia, Warszawa 1996. Określ, czy przemiana opisana równaniem jest egzotermiczna, czy endotermiczna. Napisz wzór tej odmiany alotropowej tlenu, która jest trwalsza. Podaj wartość (z jednostką) standardowej entalpii tworzenia ozonu. Zadanie 8. (2 pkt) Właściwości fizyczne cieczy i gazów Oblicz W zbiorniku o pojemności 10 dm3, w którym znajduje się tlen, temperatura wynosi 18°C, a ciśnienie jest równe 2000 hPa. Oblicz, ile gramów tlenu znajduje się w tym zbiorniku. Wynik zaokrąglij do drugiego miejsca po przecinku. Stała gazowa R = 83,14 hPa ⋅ dm3 ⋅ K−1 ⋅ mol−1 . Zadanie 9. (1 pkt) Niemetale Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Chlor wypiera mniej reaktywne od niego fluorowce z roztworów ich soli. Reaguje bezpośrednio z wieloma pierwiastkami, np. glin gwałtownie reaguje z chlorem, a reakcja ta przebiega zgodnie z równaniem 2Al + 3Cl2 →2AlCl3 Chlor wchodzi w reakcję z wodorotlenkiem sodu. Produktami tej przemiany są sól kwasu tlenowego, w której chlor występuje na I stopniu utlenienia, oraz sól kwasu beztlenowego. Chlor można otrzymać w wyniku elektrolizy chlorków (np. litowców) i kwasu solnego. Powstaje on także w wyniku katalitycznego utleniania chlorowodoru tlenem. W laboratorium chlor uzyskuje się w reakcji stężonego kwasu solnego z tlenkiem manganu(IV), zilustrowanej równaniem: MnO2 + 4HCl → MnCl2 + Cl2 + 2H2O Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa. 1. Chlor to żółtozielony gaz o charakterystycznym duszącym zapachu i o gęstości większej od gęstości powietrza. P F 2. Produktem reakcji żelaza z chlorem jest sól, w której żelazo występuje na II stopniu utlenienia. P F 3. Chlor otrzymany w reakcji 0,6 mola tlenku manganu(IV) ze stężonym kwasem solnym reaguje z 0,4 mola glinu. P F Zadanie 10. (2 pkt) Niemetale Napisz równanie reakcji Chlor wypiera mniej reaktywne od niego fluorowce z roztworów ich soli. Reaguje bezpośrednio z wieloma pierwiastkami, np. glin gwałtownie reaguje z chlorem, a reakcja ta przebiega zgodnie z równaniem 2Al + 3Cl2 →2AlCl3 Chlor wchodzi w reakcję z wodorotlenkiem sodu. Produktami tej przemiany są sól kwasu tlenowego, w której chlor występuje na I stopniu utlenienia, oraz sól kwasu beztlenowego. Chlor można otrzymać w wyniku elektrolizy chlorków (np. litowców) i kwasu solnego. Powstaje on także w wyniku katalitycznego utleniania chlorowodoru tlenem. W laboratorium chlor uzyskuje się w reakcji stężonego kwasu solnego z tlenkiem manganu(IV), zilustrowanej równaniem: MnO2 + 4HCl → MnCl2 + Cl2 + 2H2O Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu. równanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem. Zadanie 11. (2 pkt) Elektroliza Napisz równanie reakcji Chlor wypiera mniej reaktywne od niego fluorowce z roztworów ich soli. Reaguje bezpośrednio z wieloma pierwiastkami, np. glin gwałtownie reaguje z chlorem, a reakcja ta przebiega zgodnie z równaniem 2Al + 3Cl2 →2AlCl3 Chlor wchodzi w reakcję z wodorotlenkiem sodu. Produktami tej przemiany są sól kwasu tlenowego, w której chlor występuje na I stopniu utlenienia, oraz sól kwasu beztlenowego. Chlor można otrzymać w wyniku elektrolizy chlorków (np. litowców) i kwasu solnego. Powstaje on także w wyniku katalitycznego utleniania chlorowodoru tlenem. W laboratorium chlor uzyskuje się w reakcji stężonego kwasu solnego z tlenkiem manganu(IV), zilustrowanej równaniem: MnO2 + 4HCl → MnCl2 + Cl2 + 2H2O W celu otrzymania chloru przeprowadzono na elektrodach platynowych elektrolizę stopionej soli sodu (proces I) oraz elektrolizę kwasu solnego (proces II). Zapisz sumaryczne równania reakcji zachodzących w trakcie obu procesów. Proces I: Proces II: Zadanie 12. (3 pkt) Napisz równanie reakcji Zaprojektuj doświadczenie Podaj/zinterpretuj przebieg reakcji Zaprojektuj doświadczenie, w którym na podstawie zachodzącej reakcji chemicznej potwierdzisz, że chlor jest bardziej reaktywny od bromu. (0-1) Uzupełnij schemat doświadczenia, podkreślając po jednym wzorze odczynnika w zestawach I i II. Schemat doświadczenia: Na umieszczoną w probówce bezbarwną warstwę CCl4 wlano warstwę odczynnika z zestawu I, a następnie zawartość probówki energicznie wymieszano. Po rozdzieleniu się warstw zanotowano obserwacje (etap 1.). Następnie do probówki dodano odczynnik wybrany z zestawu II, ponownie wymieszano zawartość probówki i po powstaniu warstw zanotowano obserwacje (etap 2.). (0-1) Napisz, jaką barwę miała warstwa organiczna po etapie 1. oraz po etapie 2. doświadczenia, lub zaznacz, że była bezbarwna. Barwa warstwy organicznej po etapie 1. Barwa warstwy organicznej po etapie 2. (0-1) Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej podczas przeprowadzonego doświadczenia. Zadanie 13. (1 pkt) Wpływ czynników na przebieg reakcji Podaj/wymień W celu wyznaczenia równania kinetycznego reakcji opisanej równaniem: 2H2 (g) + 2NO (g) ⇄ N2 (g) + 2H2O (g) do sześciu reaktorów wprowadzono jednocześnie tlenek azotu(II) i wodór. Początkowe stężenia obu reagentów oraz początkowe szybkości reakcji w każdym reaktorze (w temperaturze T) podane są w poniższej tabeli. Reaktor Stężenie, mol · dm−3 Początkowa szybkość reakcji, mol · dm−3 · s−1 NO H2 I 0,005 0,001 v II 0,005 0,002 2v III 0,005 0,003 3v IV 0,001 0,005 0,2v V 0,002 0,005 0,8v VI 0,003 0,005 1,8v Podaj, ile razy zwiększy się początkowa szybkość reakcji, jeżeli w temperaturze T stężenie wodoru podwoi się przy niezmienionym stężeniu tlenku azotu(II). stężenie tlenku azotu(II) wzrośnie trzykrotnie przy niezmienionym stężeniu wodoru. Zadanie 14. (1 pkt) Szybkość reakcji Podaj/wymień W celu wyznaczenia równania kinetycznego reakcji opisanej równaniem: 2H2 (g) + 2NO (g) ⇄ N2 (g) + 2H2O (g) do sześciu reaktorów wprowadzono jednocześnie tlenek azotu(II) i wodór. Początkowe stężenia obu reagentów oraz początkowe szybkości reakcji w każdym reaktorze (w temperaturze T) podane są w poniższej tabeli. Reaktor Stężenie, mol · dm−3 Początkowa szybkość reakcji, mol · dm−3 · s−1 NO H2 I 0,005 0,001 v II 0,005 0,002 2v III 0,005 0,003 3v IV 0,001 0,005 0,2v V 0,002 0,005 0,8v VI 0,003 0,005 1,8v Przeanalizuj dane umieszczone w powyższej tabeli i napisz równanie kinetyczne opisanej w informacji reakcji, zastępując wykładniki potęg x i y w poniższym zapisie v = k · cxNO ⋅ cyH2 odpowiednimi wartościami liczbowymi. Zadanie 15. (1 pkt) Rozpuszczalność substancji Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Oceń, czy w temperaturze 298 K może istnieć roztwór, w którym stężenie kationów baru wynosi 10−5 mol ⋅ dm−3 , a stężenie anionów siarczanowych(VI) wynosi 10−6 mol ⋅ dm−3 (iloczyn rozpuszczalności siarczanu(VI) baru w temperaturze 298 K wynosi KSO = 1,1 ⋅ 10−10 ). Uzasadnij swoje stanowisko. Na podstawie: J. Sawicka i inni, Tablice chemiczne, Gdańsk 2002 Zadanie 16. (2 pkt) Stężenia roztworów Oblicz Oblicz masę wody, w jakiej należy rozpuścić 30 g Cu(NO3)2 · 6H2O, aby otrzymać roztwór azotanu(V) miedzi(II) o stężeniu 15% masowych. Wynik podaj w gramach i zaokrąglij go do jedności. Zadanie 17. (1 pkt) Reakcje i właściwości kwasów i zasad Podaj/wymień Hydroliza wodnych roztworów soli cynku, zgodnie z teorią Brønsteda, polega na dysocjacji uwodnionego (hydratowanego) jonu cynku, która przebiega zgodnie z równaniem: [Zn(H2O)6]2+ + H2O ⇄ [Zn(OH)(H2O)5]+ + H3O+ Dla przemiany opisanej powyższym równaniem napisz wzory kwasów i zasad, które zgodnie z teorią Brønsteda tworzą sprzężone pary. Sprzężone pary kwas 1: zasada 1: kwas 2: zasada 2: Zadanie 18. (2 pkt) Dysocjacja Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień Stałe dysocjacji kwasu siarkowodorowego w temperaturze 25°C są równe: Ka1 = 1,02 · 10−7 i Ka2 = 1,00 · 10−14 . Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004. (0-1) Napisz wyrażenie na stałą dysocjacji Ka2 kwasu siarkowodorowego. (0-1) Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa. 1. Jonami pochodzącymi z dysocjacji H2S, których stężenie jest najmniejsze w wodnym roztworze siarkowodoru, są jony S2−. P F 2. W wodnym roztworze siarkowodoru stężenie jonów H3O+ jest mniejsze od 10−7 mol ⋅ dm−3 . P F 3. Spośród jonów obecnych w wodnym roztworze siarkowodoru i pochodzących z dysocjacji H2S tylko jony HS– mogą pełnić funkcję zarówno kwasu, jak i zasady Brønsteda. P F Zadanie 19. (2 pkt) Stan równowagi Oblicz W reaktorze o pojemności 1 dm3 umieszczono 2,00 mole substancji A oraz 6,00 moli substancji B i w temperaturze T przeprowadzono reakcję egzotermiczną, która przebiegła zgodnie z poniższym schematem. A (g) + 2B (g) ⇄ 2C (g) Po osiągnięciu stanu równowagi stwierdzono, że substancja A przereagowała w 78%. Oblicz stężeniową stałą równowagi w temperaturze T prowadzenia procesu. Wynik zaokrąglij do drugiego miejsca po przecinku. Zadanie 20. (1 pkt) Wpływ czynników na przebieg reakcji Podaj/wymień W reaktorze o pojemności 1 dm3 umieszczono 2,00 mole substancji A oraz 6,00 moli substancji B i w temperaturze T przeprowadzono reakcję egzotermiczną, która przebiegła zgodnie z poniższym schematem. A (g) + 2B (g) ⇄ 2C (g) Po osiągnięciu stanu równowagi stwierdzono, że substancja A przereagowała w 78%. Oceń, czy zmieniła się (wzrosła lub zmalała), czy nie uległa zmianie wydajność reakcji otrzymywania produktu C, jeżeli w układzie będącym w stanie równowagi nastąpił wzrost temperatury w warunkach izobarycznych (p = const). wzrost ciśnienia w warunkach izotermicznych (T = const). Zadanie 21. (1 pkt) Związki kompleksowe Podaj/wymień Jony Fe2+ reagują z jonami CN− , w wyniku czego tworzą się jony kompleksowe. Fe2+ + 6CN− → [Fe(CN)6]X Podaj ładunek powstałego jonu kompleksowego i liczbę koordynacyjną żelaza. Ładunek jonu: Liczba koordynacyjna: Zadanie 22. (1 pkt) Elektrochemia - pozostałe Napisz równanie reakcji Podaj/wymień Podwodne części kadłubów statków chronione są za pomocą protektorów (metali lub ich stopów), które zapobiegają korozji żelaza. Poniżej podane są wartości potencjałów elektrodowych wybranych metali w wodzie morskiej. Metal magnez cynk żelazo cyna nikiel E, V − 1,45 − 0,80 − 0,50 − 0,25 − 0,12 Na podstawie: W. Tomaszow, Teoria korozji i ochrony metali, Warszawa 1965. Spośród wymienionych w tabeli metali wybierz jeden, który może być zastosowany do ochrony protektorowej żelaza w wodzie morskiej, i napisz równanie procesu elektrodowego zachodzącego na elektrodzie, którą stanowi wybrany metal (protektor). Zadanie 24. (2 pkt) Fenole Napisz równanie reakcji Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Do stężonego wodnego roztworu fenolanu sodu wprowadzono kwas solny i zaobserwowano zmętnienie roztworu. (0-1) Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji fenolanu sodu z kwasem solnym. (0-1) Spośród związków o wzorach: NaOH, CO2, CO wybierz ten, który po dodaniu do roztworu fenolanu sodu wywoła taki sam efekt, jak wprowadzenie kwasu solnego. Uzasadnij swój wybór. Wzór związku: Uzasadnienie: Zadanie 25. (1 pkt) Alkohole Narysuj/zapisz wzór Istnieją nasycone alkohole monohydroksylowe o budowie łańcuchowej, które wykazują czynność optyczną. Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) alkoholu, który spełnia opisane powyżej warunki i ma najmniejszą liczbę atomów węgla w cząsteczce. Zadanie 26. (1 pkt) Węglowodory alifatyczne Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) W poniższej tabeli podano wzory trzech związków organicznych. I II III CH3CH2OH CH3CH2CH2CH2OH CH3CH2NH2 Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie. Związek II ma (niższą / wyższą) temperaturę wrzenia i jest (lepiej / gorzej) rozpuszczalny w wodzie niż związek I, ponieważ cząsteczki związku II mają (dłuższy / krótszy) łańcuch węglowodorowy niż cząsteczki związku I. Związek III jest (bardziej / mniej) lotny niż związek I, ponieważ wiązania wodorowe między grupami –NH2 są (silniejsze / słabsze) niż między grupami –OH. Zadanie 27. (2 pkt) Związki karbonylowe - ogólne Podaj/wymień W poniższej tabeli podano wzory czterech związków organicznych. I II III IV HCHO CH3CH2CHO CH3COCH2CH3 CH3COCH3 Uzupełnij poniższe zdania, tak aby powstały informacje prawdziwe. Związek I ulega reakcji polimeryzacji, co można opisać równaniem: Związek IV jest izomerem związku oznaczonego numerem .......................... i homologiem związku oznaczonego numerem .......................... . Związek III powstał w wyniku utleniania alkoholu o wzorze półstrukturalnym (grupowym) W wyniku redukcji wodorem związku II powstaje alkohol o wzorze półstrukturalnym (grupowym) Zadanie 28. (4 pkt) Stopnie utlenienia Bilans elektronowy Napisz równanie reakcji Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Poniżej przedstawiony jest schemat reakcji: MnO−4 + CH3CHO + OH− → MnO2−4 + CH3COO− + H2O (0-2) Napisz w formie jonowej z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy) równanie reakcji redukcji i równanie reakcji utleniania zachodzących podczas tej przemiany. Równanie reakcji redukcji: Równanie reakcji utleniania: (0-1) Uzupełnij współczynniki stechiometryczne w poniższym schemacie. ...... MnO−4 + ...... CH3CHO + ...... OH− → ...... MnO2−4 + ...... CH3COO− + ...... H2O (0-1) Uzupełnij poniższe zdanie. W każdym nawiasie wybierz i podkreśl właściwy wzór. W powyższej reakcji funkcję utleniacza pełni (MnO−4 / CH3CHO / OH−), a funkcję reduktora pełni (MnO−4 / CH3CHO / OH− ). Zadanie 29. (1 pkt) Kwasy karboksylowe Zaprojektuj doświadczenie Alifatyczne kwasy karboksylowe w obecności małych ilości fosforu łatwo reagują z bromem. Produktem tej reakcji jest kwas, w którym atom wodoru, położony przy atomie węgla związanym z grupą karboksylową, zostaje zastąpiony atomem bromu. Atom bromu w tych bromokwasach ulega substytucji w podobny sposób, jak w przypadku bromoalkanów. Zaplanuj trzy etapy (I, II, III) procesu otrzymywania kwasu 2-hydroksypropanowego (mlekowego) z kwasu propanowego (propionowego). Uzupełnij schemat tego procesu – wpisz w odpowiednie pole wzór kolejnego związku organicznego, a w pola nad strzałkami – wzory nieorganicznych substratów opisanych reakcji. Zadanie 30. (4 pkt) Kwasy karboksylowe Narysuj/zapisz wzór Kwas 2-hydroksypropanowy (mlekowy) reaguje z wodorotlenkiem sodu oraz z metanolem. (0-2) Uzupełnij poniższe schematy – wpisz wzory półstrukturalne (grupowe) organicznych produktów opisanych reakcji. (0-1) Napisz, stosując wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych, równanie reakcji kondensacji dwóch cząsteczek kwasu 2-hydroksypropanowego (mlekowego), prowadzącej do powstania łańcuchowego produktu organicznego i wody. Jednym z tworzyw sztucznych ulegających biodegradacji jest poli(kwas mlekowy). Wykorzystywany jest on do produkcji wchłanialnych nici chirurgicznych. (0-1) Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) meru poli(kwasu mlekowego), jeżeli wiadomo, że mer to najmniejszy powtarzający się fragment budowy łańcucha polimeru. Zadanie 31. (3 pkt) Alkohole Napisz równanie reakcji Podaj/zinterpretuj przebieg reakcji Wykonano doświadczenie, w którym do dwóch probówek z tym samym odczynnikiem wprowadzono wodne roztwory kwasów. Do probówki I wprowadzono wodny roztwór kwasu propanowego, a do probówki II – wodny roztwór kwasu 2-hydroksypropanowego. W warunkach doświadczenia obydwa wodne roztwory kwasów były bezbarwnymi cieczami. Zaprojektuj doświadczenie, którego przebieg pozwoli na potwierdzenie, że roztwór kwasu propanowego wprowadzono do probówki I, a roztwór kwasu 2-hydroksypropanowego – do probówki II, przy założeniu, że przemiana zachodząca podczas doświadczenia nie prowadzi do zerwania wiązania węgiel–węgiel w cząsteczce kwasu. Uzupełnij poniższy schemat doświadczenia. Wpisz wzór lub nazwę odczynnika, który – po dodaniu do niego roztworów kwasów, wymieszaniu i ogrzaniu zawartości probówek – umożliwi zaobserwowanie różnic w przebiegu doświadczenia z udziałem kwasu propanowego i kwasu 2-hydroksypropanowego. Odczynnik wybierz spośród następujących: zawiesina Cu(OH)2 KMnO4 (aq) z dodatkiem H2SO4 NaOH (aq) Schemat doświadczenia: Opisz zmiany możliwe do zaobserwowania w czasie doświadczenia, pozwalające na potwierdzenie, że do probówki I wprowadzono roztwór kwasu propanowego, a do probówki II – roztwór kwasu 2-hydroksypropanowego. Probówka I: Probówka II: Napisz, stosując wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych, schemat reakcji, która była podstawą eksperymentu. Zadanie 32. (2 pkt) Stechiometryczny stosunek reagentów Oblicz Reakcja hydrolizy pewnego estru w środowisku zasadowym przebiega zgodnie ze schematem R1COOR2 + OH− → R1COO− + R2OH Przygotowano roztwór o temperaturze 30°C, w którym stężenia estru i wodorotlenku sodu były jednakowe i wynosiły 0,05 mol ⋅ dm−3 . W celu zbadania szybkości hydrolizy estru pobierano co 5 minut z badanego roztworu próbkę o objętości 10 cm3 i oznaczano ilość znajdującego się w niej wodorotlenku sodu. Wykorzystano w tym celu reakcję wodorotlenku sodu z kwasem solnym. Zależność objętości użytego kwasu solnego w funkcji czasu trwania eksperymentu przedstawiono na poniższym wykresie. (0-1) Oblicz, ile cm3 kwasu solnego zostanie zużytych na zobojętnienie wodorotlenku sodu w próbce o objętości 10 cm3, w której uległo hydrolizie 20% estru. Wynik zaokrąglij do jedności. (0-1) Odczytaj z wykresu czas, po którym w próbce pobranej do analizy uległo hydrolizie 20% początkowej ilości estru. Zadanie 33. (4 pkt) Rodzaje wiązań i ich właściwości Cukry proste Disacharydy Napisz równanie reakcji Podaj/zinterpretuj przebieg reakcji Podaj/wymień Poniżej podano wzory trzech cukrów oznaczonych numerami I, II i III. (0-1) Wybierz disacharyd, w którego cząsteczce występuje wiązanie α-1,4-O-glikozydowe, i napisz numer, którym go oznaczono. (0-1) Wybierz wszystkie związki, które wykazują właściwości redukujące, i napisz numery, którymi je oznaczono. Opisz obserwacje towarzyszące przebiegowi próby Tollensa z udziałem tych związków. Numery wzorów związków: Obserwacje: (0-2) Wybierz wszystkie związki, które w odpowiednich warunkach ulegają hydrolizie, i napisz numery, którymi je oznaczono. Zapisz schematy procesów hydrolizy z udziałem wybranych związków, stosując w schematach nazwy związków organicznych zamiast ich wzorów. Numery wzorów związków:

Model odpowiedzi Uwagi Punktacja za czynności sumaryczna 1. 1.1. - za poprawne uzupełnienie tabeli: Symbol pierwiastka Numer okresu Numer grupy Symbol bloku Fe 4 lub IV lub czwarty 8 lub VIII lub ósma d 1 3 1.2. walencyjnych: przy poprawnym wskazaniu sy pierwiastka X w części 1.1. Główna liczba

Zadanie 1. (1 pkt) Rodzaje wiązań i ich właściwości Hybrydyzacja orbitali i kształt cząsteczek Podaj/wymień Dwa pierwiastki oznaczono umownie literami X i Z. Dwuujemny jon pierwiastka Z ma konfigurację elektronową 1s22s22p63s23p6 w stanie podstawowym. Pierwiastki X i Z tworzą związek XZ2, w którym stosunek masowy pierwiastka X do pierwiastka Z jest równy 3 : 16. Cząsteczka tego związku ma budowę liniową. Napisz wzór sumaryczny związku opisanego w informacji, zastępując umowne oznaczenia X i Z symbolami pierwiastków. Podaj typ hybrydyzacji (sp, sp2, sp3) orbitali walencyjnych atomu pierwiastka X tworzącego związek XZ2 oraz napisz liczbę wiązań typu σ i liczbę wiązań typu π występujących w cząsteczce opisanego związku chemicznego. Wzór sumaryczny: ...................................... Liczba wiązań typu σ: ................................. Typ hybrydyzacji: ...................................... Liczba wiązań typu π: ................................ Zadanie 2. (1 pkt) Właściwości fizyczne cieczy i gazów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Poniższy diagram fazowy tlenku węgla(IV) przedstawia wartości temperatury i ciśnienia, w których CO2 występuje w różnych fazach: w stanie stałym, ciekłym lub gazowym. Linie ciągłe określają warunki temperatury i ciśnienia, w których istnieje trwała równowaga między dwiema fazami. W punkcie oznaczonym symbolem P3 (T = 216 K i p = 5100 hPa) CO2 występuje w trzech fazach znajdujących się w stanie równowagi. Na podstawie: K. Pigoń, Z. Ruziewicz, Chemia fizyczna. Podstawy fenomenologiczne, Warszawa 2007. Oceń, czy podane poniżej informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Pod ciśnieniem wyższym od 5100 hPa tlenek węgla(IV) nie występuje w ciekłym stanie skupienia. P F 2. W temperaturze 195 K i pod ciśnieniem 1013 hPa stały tlenek węgla(IV) może ulegać sublimacji. P F 3. Zmianę wartości temperatury topnienia tlenku węgla(IV) w zależności od ciśnienia ilustruje krzywa oznaczona numerem 2. P F Zadanie 3. (1 pkt) Wiązania chemiczne - ogólne Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Uzupełnij poniższe zdania dotyczące czterech różnych rodzajów kryształów. Wybierz i zaznacz jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie. W kryształach metalicznych sieć krystaliczna zbudowana jest z (atomów / cząsteczek / kationów i anionów / kationów metali) otoczonych chmurą zdelokalizowanych elektronów. Elementami, z których zbudowana jest sieć krystaliczna tlenku wapnia, są (atomy / cząsteczki / kationy i aniony). W kryształach molekularnych dominują oddziaływania międzycząsteczkowe, a w kryształach kowalencyjnych atomy tworzące sieć krystaliczną połączone są wiązaniami kowalencyjnymi. Przykładem kryształu molekularnego jest kryształ (chlorku sodu / sacharozy / wapnia), a przykładem kryształu kowalencyjnego – kryształ (diamentu / jodu / węglanu wapnia). Zadanie 5. (1 pkt) Układ okresowy pierwiastków Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Anion tlenkowy O2– jest zasadą Brønsteda mocniejszą niż jon wodorotlenkowy OH–. Jon tlenkowy nie występuje w wodnych roztworach, ponieważ jako bardzo mocna zasada reaguje z cząsteczką wody. Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie. Aniony tlenkowe występują w sieci krystalicznej jonowych tlenków pierwiastków mających (małą / dużą) elektroujemność i należących do grup układu okresowego o numerach: (1 i 2 / 14 i 15 / 16 i 17). Ulegające reakcji z wodą tlenki tych pierwiastków tworzą roztwory o silnie (kwasowym / zasadowym) odczynie, a więc o (niskim / wysokim) pH. Zadanie 6. (1 pkt) Wpływ czynników na przebieg reakcji Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) W przemyśle wodór można otrzymać w procesie konwersji metanu będącego głównym składnikiem gazu ziemnego. W mieszaninie gazu ziemnego i pary wodnej w pewnej temperaturze T i w obecności katalizatora niklowego zachodzą reakcje opisane poniższymi równaniami. I CH4 (g) + H2O (g) ⇄ CO (g) + 3H2 (g) II CH4 (g) + 2H2O (g) ⇄ CO2 (g) + 4H2 (g) Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004. Oceń, czy podane poniżej informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Obniżenie ciśnienia w warunkach izotermicznych (T = const) w reaktorze skutkuje wzrostem wydajności otrzymywania wodoru w reakcjach I i II. P F 2. Wzbogacenie gazu ziemnego metanem skutkuje spadkiem wydajności otrzymywania wodoru w reakcjach I i II. P F 3. Gdy do mieszaniny reakcyjnej w stanie równowagi wprowadzi się katalizator niklowy, to nastąpi wzrost wydajności otrzymywania wodoru w reakcjach I i II. P F Zadanie 7. (2 pkt) Stan równowagi Oblicz W reaktorze o stałej pojemności znajdowały się tlenek węgla(II) i para wodna zmieszane w stosunku masowym 1 : 1, a sumaryczna liczba moli tych reagentów była równa 20. Stężeniowa stała równowagi reakcji CO (g) + H2O (g) ⇄ CO2 (g) + H2 (g) w warunkach prowadzenia procesu wynosi 1. Oblicz, ile moli wodoru znajdowało się w reaktorze po osiągnięciu stanu równowagi przez układ. Zadanie 8. (2 pkt) Szybkość reakcji Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę W zamkniętym reaktorze o pojemności 1 dm3 znajdowały się gazowe substancje A i B zmieszane w stosunku stechiometrycznym. Reagenty ogrzano do temperatury T i zainicjowano reakcję przebiegającą zgodnie z poniższym schematem. A (g) + 2B (g) ⇄ 3C (g) + D (g) Przez jedną minutę, co 10 sekund, oznaczano liczbę moli substancji A w mieszaninie reakcyjnej. Wyniki zestawiono w poniższej tabeli. Czas, s 0 10 20 30 40 50 60 Liczba moli substancji A, mol 3,60 2,80 2,20 1,95 1,90 1,90 1,90 Uzupełnij poniższą tabelę, a następnie narysuj wykres przedstawiający zależność stężenia substancji C od czasu trwania reakcji, czyli w przedziale . Czas, s 0 10 20 30 40 50 60 Liczba moli substancji C, mol Zadanie 9. (2 pkt) Pozostałe Metale Napisz równanie reakcji Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Cynk, magnez i glin w opisanych poniżej doświadczeniach ulegają przemianom zilustrowanym następującymi schematami: W kolbach oznaczonych numerami I, II i III umieszczono w przypadkowej kolejności próbki cynku, magnezu i glinu. W każdej kolbie była próbka innego metalu. Na te metale podziałano kwasem solnym. Opisane doświadczenie zilustrowano poniższym schematem. Podczas opisanego doświadczenia w każdej kolbie metal uległ całkowitemu roztworzeniu i powstały klarowne, bezbarwne roztwory chlorków badanych metali. Przebiegowi wszystkich reakcji towarzyszyło wydzielanie się bezbarwnego gazu. (0–1) Spośród czynności, których nazwy podano poniżej, wybierz tę, którą należy wykonać jako pierwszą w celu wyodrębnienia z każdej mieszaniny poreakcyjnej (powstałej podczas opisanego doświadczenia) jonowego produktu reakcji. Podkreśl jej nazwę. sączenie odwirowanie odparowanie pod wyciągiem (0–1) Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji glinu z kwasem solnym. Zadanie 10. (3 pkt) Identyfikacja związków nieorganicznych Napisz równanie reakcji Podaj/zinterpretuj przebieg reakcji Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Cynk, magnez i glin w opisanych poniżej doświadczeniach ulegają przemianom zilustrowanym następującymi schematami: W kolbach oznaczonych numerami I, II i III umieszczono w przypadkowej kolejności próbki cynku, magnezu i glinu. W każdej kolbie była próbka innego metalu. Na te metale podziałano kwasem solnym. Opisane doświadczenie zilustrowano poniższym schematem. Podczas opisanego doświadczenia w każdej kolbie metal uległ całkowitemu roztworzeniu i powstały klarowne, bezbarwne roztwory chlorków badanych metali. Przebiegowi wszystkich reakcji towarzyszyło wydzielanie się bezbarwnego gazu. W celu identyfikacji roztworów chlorków otrzymanych w kolbach I, II i III przeprowadzono dwa doświadczenia. W pierwszym z nich jako odczynnika użyto wodnego roztworu wodorotlenku sodu, a w drugim – wodnego roztworu amoniaku. (0–1) Podczas pierwszego doświadczenia próbki roztworów z kolb I, II i III umieszczono w probówkach oznaczonych tymi samymi numerami i do każdej z nich dodawano kroplami roztwór wodorotlenku sodu. We wszystkich probówkach zaobserwowano wytrącenie się białego osadu. Podczas dodawania kolejnych porcji odczynnika zaobserwowano roztworzenie się osadów w probówkach I i III, natomiast osad w probówce II pozostał niezmieniony. Podkreśl symbol metalu, którego jony zidentyfikowano podczas opisanego (pierwszego) doświadczenia. Uzasadnij swój wybór. Metal, którego jony zidentyfikowano podczas opisanego doświadczenia, to (Al / Mg / Zn). Uzasadnienie wyboru: (0–2) Podczas drugiego doświadczenia próbki roztworów z kolb I i III umieszczono w probówkach oznaczonych tymi samymi numerami i do każdej z nich dodawano kroplami roztwór amoniaku. Najpierw w obu probówkach wytrącił się biały osad, ale przy dodawaniu kolejnych porcji odczynnika zaobserwowano roztworzenie się osadu w probówce I. Napisz: w formie jonowej skróconej równanie reakcji, w wyniku której w probówce III wytrącił się biały osad; w formie jonowej skróconej równanie reakcji, w wyniku której nastąpiło roztworzenie białego osadu w probówce I. Zadanie 11. (1 pkt) Dysocjacja Oblicz W temperaturze T rozpuszczono w wodzie kwas HX. Równowagę w otrzymanym roztworze ilustruje równanie HX + H2O ⇄ H3O+ + X− Poniższy wykres przedstawia procentowy udział drobin znajdujących się w wodnym roztworze kwasu HX o temperaturze T (na wykresie nie uwzględniono wody oraz jonów pochodzących z autodysocjacji wody). Oblicz stopień dysocjacji kwasu HX w tym roztworze. Zadanie 12. (2 pkt) Wpływ czynników na przebieg reakcji Dysocjacja Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W temperaturze T rozpuszczono w wodzie kwas HX. Równowagę w otrzymanym roztworze ilustruje równanie HX + H2O ⇄ H3O+ + X− Poniższy wykres przedstawia procentowy udział drobin znajdujących się w wodnym roztworze kwasu HX o temperaturze T (na wykresie nie uwzględniono wody oraz jonów pochodzących z autodysocjacji wody). Do wodnego roztworu kwasu HX dodano niewielką ilość wodnego roztworu mocnego kwasu. Temperatura roztworu nie uległa zmianie. (0–1) Oceń, czy zmieni się (wzrośnie, zmaleje) czy nie ulegnie zmianie wartość stopnia dysocjacji kwasu HX, jeśli do jego wodnego roztworu doda się niewielką ilość mocnego kwasu. Odpowiedź uzasadnij. Ocena: Uzasadnienie: (0–1) Oceń, czy zmieni się (wzrośnie, zmaleje) czy nie ulegnie zmianie wartość stałej dysocjacji kwasu HX, jeśli do jego wodnego roztworu doda się niewielką ilość mocnego kwasu. Odpowiedź uzasadnij. Ocena: Uzasadnienie: Zadanie 13. (2 pkt) pH Oblicz Reakcja kwasu solnego z wodorotlenkiem potasu przebiega zgodnie z równaniem HCl + KOH → KCl + H2O Oblicz objętość kwasu solnego o stężeniu 0,1 mol·dm−3, jaką należy dodać do 300 cm3 wodnego roztworu wodorotlenku potasu o stężeniu 0,2 mol·dm−3, aby otrzymany roztwór miał pH = 13. W obliczeniach przyjmij, że objętość powstałego roztworu jest sumą objętości użytych roztworów. Zadanie 14. (1 pkt) Energetyka reakcji Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) W czystej wodzie ustala się stan równowagi reakcji autoprotolizy, która zachodzi zgodnie z równaniem: 2H2O ⇄ H3O+ + OH− Tę reakcję opisuje stała równowagi nazywana iloczynem jonowym wody. Wyraża się ona równaniem: Kw = [H3O+] ⋅ [OH−] Poniżej przedstawiono wartości iloczynu jonowego wody Kw w zakresie temperatury 0°C–100°C (pod ciśnieniem atmosferycznym). Temperatura, °C 0 20 40 60 80 100 Kw 0,1 ⋅ 10−14 0,7 ⋅ 10−14 3,0 ⋅ 10−14 9,6 ⋅ 10−14 25,1 ⋅ 10−14 55,0 ⋅ 10−14 Na podstawie: W. Ufnalski, Równowagi jonowe, Warszawa 2004 Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie. Reakcja autodysocjacji wody jest (egzoenergetyczna / endoenergetyczna). Wraz ze wzrostem temperatury pH czystej wody (maleje / rośnie / nie ulega zmianie). Zadanie 15. (2 pkt) Rodzaje wiązań i ich właściwości Pozostałe Napisz równanie reakcji Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W czystej wodzie ustala się stan równowagi reakcji autoprotolizy, która zachodzi zgodnie z równaniem: 2H2O ⇄ H3O+ + OH− Tę reakcję opisuje stała równowagi nazywana iloczynem jonowym wody. Wyraża się ona równaniem: Kw = [H3O+] ⋅ [OH−] Zdolność autoprotolizy charakteryzuje nie tylko wodę, lecz także inne rozpuszczalniki, np.: ciekły amoniak (skroplony pod zwiększonym ciśnieniem), metanol i kwas mrówkowy. (0–1) Napisz trzy równania reakcji autoprotolizy: ciekłego amoniaku, metanolu i kwasu mrówkowego. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) organicznych produktów reakcji. 2NH3 ⇄ 2CH3OH ⇄ 2HCOOH ⇄ (0–1) Wyjaśnij, dlaczego cząsteczki amoniaku, metanolu i kwasu mrówkowego mają zdolność odszczepiania i przyłączania protonu w procesie autoprotolizy. Odnieś się do budowy tych cząsteczek. Cząsteczki wymienionych związków mają zdolność odszczepiania protonu, ponieważ Cząsteczki wymienionych związków mają zdolność przyłączania protonu, ponieważ Zadanie 16. (1 pkt) Dysocjacja Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Zdolność elektrolitu do dysocjacji zależy od właściwości tego elektrolitu oraz od właściwości użytego rozpuszczalnika. Im silniejszą zasadą Brønsteda jest rozpuszczalnik, tym w większym stopniu dysocjuje w nim elektrolit będący kwasem Brønsteda. Zbadano dysocjację jednoprotonowego kwasu HA w różnych rozpuszczalnikach. W wodzie HA jest słabym kwasem. Uzupełnij poniższe zdanie. Wybierz i zaznacz nazwę rozpuszczalnika. W danej temperaturze wartość stałej dysocjacji kwasu HA jest największa w roztworze, w którym rozpuszczalnikiem jest (ciekły amoniak / kwas mrówkowy / metanol / woda). Zadanie 17. (2 pkt) Masa atomowa, cząsteczkowa i molowa Stechiometryczny stosunek reagentów Oblicz Gazowy chlorowodór można otrzymać w wyniku działania stężonego kwasu siarkowego(VI) na stałe chlorki, np. w reakcjach opisanych równaniami: 2NaCl + H2SO4 → Na2SO4 + 2HCl CaCl2 + H2SO4 → CaSO4 + 2HCl Sporządzono 150 g mieszaniny zawierającej tylko NaCl i CaCl2, na którą podziałano stężonym kwasem siarkowym(VI) użytym w nadmiarze. W wyniku tego procesu otrzymano 58,24 dm3 chlorowodoru (w warunkach normalnych). Oblicz skład wyjściowej mieszaniny w procentach masowych. Przyjmij, że obie reakcje przebiegły z wydajnością równą 100%. Zadanie 18. (4 pkt) Sole Napisz równanie reakcji Zaprojektuj doświadczenie Podaj/zinterpretuj przebieg reakcji Przeprowadzono doświadczenie, w którym badano działanie pewnego odczynnika na dwa wodne roztwory soli. W probówce I znajdował się roztwór siarczanu(IV) sodu, a w probówce II – roztwór krzemianu(IV) sodu. Po dodaniu odczynnika zaobserwowano, że: w każdej probówce zaszła reakcja chemiczna; przebieg doświadczenia był różny dla obu probówek; tylko w jednej z probówek wytrącił się osad. (0–1) Uzupełnij schemat doświadczenia. Wybierz i zaznacz w podanym zestawie wzór jednego odczynnika, którego zastosowanie spowodowało efekty opisane w informacji. (0–1) Napisz, co zaobserwowano w probówce, w której nie wytrącił się osad podczas opisanego doświadczenia. (0–2) Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji, które przebiegły w probówkach I i II i były przyczyną obserwowanych zmian. Równanie reakcji przebiegającej w probówce I: Równanie reakcji przebiegającej w probówce II: Zadanie 19. (1 pkt) Kwasy Wpływ czynników na przebieg reakcji Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Przeprowadzono doświadczenie, w którym do probówki I wlano kwas solny o pH = 2, a do probówki II – wodny roztwór kwasu octowego (etanowego) o pH = 2. Roztwory miały temperaturę 298 K. Następnie do obu probówek dodano po 1 gramie pyłu cynkowego. Opisane doświadczenie zilustrowano poniższym schematem. Oceń, czy podane poniżej informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. W warunkach doświadczenia stężenie molowe kwasu solnego jest większe niż stężenie molowe wodnego roztworu kwasu octowego. P F 2. Użycie w doświadczeniu wodnych roztworów o pH = 3 skutkowałoby wzrostem szybkości reakcji wyłącznie w probówce II, ponieważ kwas uczestniczący w tej przemianie jest kwasem słabym. P F 3. Ochłodzenie obu użytych w doświadczeniu wodnych roztworów skutkowałoby zmniejszeniem szybkości wydzielania gazu w przemianach zachodzących w probówkach I i II. P F Zadanie 20. (1 pkt) Sole Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Do wodnego roztworu zawierającego 0,1 mola wodorotlenku sodu dodano wodny roztwór zawierający 0,1 mola kwasu etanowego (octowego). Następnie w mieszaninie poreakcyjnej zanurzono żółty uniwersalny papierek wskaźnikowy. Dokończ poniższe zdanie. Wybierz i zaznacz odpowiedź A, B albo C i jej uzasadnienie 1., 2., 3. albo 4. Uniwersalny papierek wskaźnikowy A. przyjął niebieskie zabarwienie, ponieważ 1. użyto nadmiaru zasady. B. nie zmienił zabarwienia, 2. etanian (octan) sodu ulega hydrolizie kationowej. 3. etanian (octan) sodu ulega hydrolizie anionowej. C. przyjął czerwone zabarwienie, 4. otrzymano roztwór o odczynie obojętnym. Zadanie 21. (2 pkt) Bilans elektronowy Napisz równanie reakcji Jod otrzymuje się z saletry chilijskiej, zawierającej głównie azotan(V) sodu, lecz także śladowe ilości jodanu(V) sodu i jodanu(VII) sodu. Po zatężeniu wodnego roztworu jodany redukuje się do jodu za pomocą wodorosiarczanu(IV) sodu. Na podstawie: Lee, Zwięzła chemia nieorganiczna, Warszawa, 1994. Jedną z opisanych reakcji przedstawia poniższy schemat. IO−3 + HSO−3 → I2 + SO2−4 + H+ + H2O Napisz w formie jonowej skróconej, z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy), równania procesów redukcji i utleniania zachodzących podczas opisanej przemiany. Dobierz i uzupełnij współczynniki stechiometryczne w poniższym schemacie. Równanie procesu redukcji: Równanie procesu utleniania: .......... IO−3 + .......... HSO−3 → .......... I2 + .......... SO2−4 + .......... H+ + .......... H2O Zadanie 22. (1 pkt) Alkohole Napisz równanie reakcji Jedną z metod otrzymywania halogenoalkanów jest reakcja alkoholu alifatycznego z halogenkiem fosforu(III). Ta reakcja przebiega zgodnie z poniższym schematem, w którym R oznacza grupę alkilową, a X – atom halogenu. 3R–OH + PX3 → 3R–X + H3PO3 Na podstawie: Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, Warszawa 2007. Napisz równanie reakcji otrzymywania 3-bromo-3-metyloheksanu opisaną metodą. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) reagentów organicznych. Napisz nazwę systematyczną użytego alkoholu. Równanie reakcji: Nazwa systematyczna alkoholu: Zadanie 23. (1 pkt) Hybrydyzacja orbitali i kształt cząsteczek Narysuj/zapisz wzór Jedną z metod otrzymywania halogenoalkanów jest reakcja alkoholu alifatycznego z halogenkiem fosforu(III). Ta reakcja przebiega zgodnie z poniższym schematem, w którym R oznacza grupę alkilową, a X – atom halogenu. 3R–OH + PX3 → 3R–X + H3PO3 Na podstawie: Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, Warszawa 2007. Napisz wzór elektronowy bromku fosforu(III). Pary elektronowe wiązań oraz wolne pary elektronowe zaznacz kreskami. Oceń, czy cząsteczka bromku fosforu(III) jest płaska. Wzór: Ocena: Zadanie 24. (1 pkt) Izomeria optyczna Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Jedną z metod otrzymywania halogenoalkanów jest reakcja alkoholu alifatycznego z halogenkiem fosforu(III). Ta reakcja przebiega zgodnie z poniższym schematem, w którym R oznacza grupę alkilową, a X – atom halogenu. 3R–OH + PX3 → 3R–X + H3PO3 Na podstawie: Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, Warszawa 2007. W opisanej metodzie 3-bromo-3-metyloheksan otrzymuje się w postaci mieszaniny racemicznej, czyli równomolowej mieszaniny obu enancjomerów. Uzupełnij poniższy schemat, tak aby przedstawiał wzory stereochemiczne składników tej mieszaniny. Zadanie 25. (1 pkt) Estry i tłuszcze Narysuj/zapisz wzór Detergenty są składnikami powszechnie używanych środków czyszczących i piorących. Wśród stosowanych obecnie detergentów można wyróżnić detergenty kationowe i anionowe. Przykładem detergentu anionowego jest związek o wzorze CH3‒(CH2)10‒CH2‒OSO3− Na+ Można go otrzymać w reakcji estryfikacji z udziałem alkoholu o długim prostym łańcuchu węglowym i odpowiedniego kwasu. Tak uzyskany ester poddaje się reakcji z wodorotlenkiem sodu, w wyniku czego otrzymuje się środek powierzchniowo czynny, który – podobnie jak mydła – zawiera dwa fragmenty: niepolarny i polarny. Podaj wzory sumaryczne alkoholu i kwasu nieorganicznego, których należy użyć w opisanym procesie otrzymania tego detergentu. Wzór sumaryczny alkoholu: Wzór sumaryczny kwasu nieorganicznego: Zadanie 26. (1 pkt) Węglowodory alifatyczne Napisz równanie reakcji Alkanonitryle to związki o wzorze ogólnym R–CN, które otrzymuje się w reakcji odpowiedniego halogenku alkilu z cyjankiem potasu o wzorze KCN. Reakcja przebiega w roztworze wodno-alkoholowym. W wyniku hydrolizy alkanonitryli w środowisku rozcieńczonego kwasu siarkowego(VI) powstaje odpowiedni kwas karboksylowy. Na podstawie: Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, Warszawa 2007. Poniżej przedstawiono schemat ciągu reakcji, w wyniku których z alkanu I otrzymano alkan II: Napisz równanie reakcji 2. – zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych. Napisz nazwę systematyczną związku organicznego, który jest produktem reakcji 3. Równanie reakcji 2.: Nazwa systematyczna produktu reakcji 3.: Zadanie 27. (2 pkt) Węglowodory alifatyczne Narysuj/zapisz wzór Podaj/wymień Alkanonitryle to związki o wzorze ogólnym R–CN, które otrzymuje się w reakcji odpowiedniego halogenku alkilu z cyjankiem potasu o wzorze KCN. Reakcja przebiega w roztworze wodno-alkoholowym. W wyniku hydrolizy alkanonitryli w środowisku rozcieńczonego kwasu siarkowego(VI) powstaje odpowiedni kwas karboksylowy. Na podstawie: Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, Warszawa 2007. Poniżej przedstawiono schemat ciągu reakcji, w wyniku których z alkanu I otrzymano alkan II: Napisz wzory półstrukturalne (grupowe) alkanów I i II. Porównaj oba wzory i na tej podstawie określ, w jakim celu opisany proces (reakcje 1.–4.) jest stosowany w syntezie organicznej. Wzór alkanu I Wzór alkanu II Zastosowanie opisanego procesu: Zadanie 28. (2 pkt) Stechiometryczny stosunek reagentów Oblicz Mieszanina tlenku węgla(II) i wodoru to gaz syntezowy, który stosuje się do otrzymywania wielu związków organicznych. Proces produkcji metanolu z gazu syntezowego zilustrowano poniższym równaniem. CO + 2H2 kat., p, T CH3OH Na podstawie: E. Grzywa, J. Molenda, Technologia podstawowych syntez organicznych, Warszawa 2008. Oblicz, ile m3 gazu syntezowego odmierzonego w warunkach normalnych potrzeba do otrzymania 2 · 1025 cząsteczek metanolu, jeżeli reakcja przebiega z wydajnością równą 70%. Przyjmij, że stosunek molowy nCO : nH2 jest równy 1 : 2. Wynik zaokrąglij do jednego miejsca po przecinku. Zadanie 29. (1 pkt) Węglowodory aromatyczne Napisz równanie reakcji Poniżej przedstawiono uproszczony wzór para-benzochinonu – jednego z chinonów – oraz produktu jego redukcji, czyli hydrochinonu. Pod wzorami tych związków podano ich nazwy systematyczne. Izomerem para-benzochinonu jest orto-benzochinon. Jego nazwa systematyczna to cykloheksa-3,5-dieno-1,2-dion. Napisz wzór uproszczony orto-benzochinonu. Zadanie 31. (3 pkt) Cukry proste Zaprojektuj doświadczenie Podaj/zinterpretuj przebieg reakcji Podaj/wymień Ketony, których cząsteczki zawierają grupę hydroksylową –OH przy atomie węgla połączonym z atomem węgla grupy karbonylowej (α-hydroksyketony), w wodnym roztworze o odczynie zasadowym ulegają izomeryzacji. Tę przemianę ilustruje poniższy schemat. D-tagatoza jest monosacharydem o wzorze (0–1) Wybierz jedną parę odczynników, które umożliwią odróżnienie D-glukozy od D-tagatozy. Uzupełnij schemat doświadczenia – podkreśl wzory wybranych odczynników. (0–1) Opisz możliwe do zaobserwowania różnice w przebiegu doświadczenia dla obu monosacharydów – uzupełnij tabelę. Numer probówki Opis zawartości probówki przed wprowadzeniem roztworu monosacharydu po wprowadzeniu roztworu monosacharydu I II (0–1) Wskaż różnicę w budowie cząsteczek D-glukozy i D-tagatozy umożliwiającą odróżnienie ich zaproponowaną metodą. Zadanie 32. (1 pkt) Węglowodory alifatyczne Reakcje utleniania i redukcji - ogólne Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Kwas L-askorbinowy, zwany witaminą C, może być otrzymywany z glukozy w czteroetapowym procesie (I, II, III i IV) zgodnie z poniższym schematem. Na podstawie: P. Mastalerz, Chemia organiczna, Warszawa 1986. Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie. Glukoza w etapie I jest (redukowana / utleniana) do związku o nazwie sorbitol. W etapie II sorbitol jest (redukowany / utleniany) biotechnologicznie przez mikroorganizmy. Podczas etapu III następuje zmiana stopnia utlenienia tylko jednego atomu węgla. W tej przemianie stopień utlenienia atomu węgla (maleje / rośnie). Podczas etapu IV, w którym powstaje kwas askorbinowy, zachodzi reakcja (estryfikacji wewnątrzcząsteczkowej / hydrolizy / polimeryzacji). Zadanie 33. (1 pkt) Kinetyka i statyka chemiczna - ogólne Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Witaminę C otrzymano w czteroetapowym procesie. Poszczególne etapy miały wydajność: WI = 92,0%, WII = 91,0%, WIII = 92,0% i WIV = 91,0%. Na podstawie: J. McMurry, Chemia organiczna, Warszawa 2005. Wybierz i zaznacz poprawne dokończenie zdania. Całkowita wydajność procesu otrzymywania witaminy C była równa 91,5% 90,0% 80,0% 70,1% Zadanie 34. (1 pkt) Reakcje utleniania i redukcji - ogólne Miareczkowanie Podaj/wymień Zawartość kwasu askorbinowego w próbce wyznacza się na podstawie stechiometrii jego reakcji z jodem. Do roztworu zawierającego nieznaną ilość kwasu askorbinowego i niewielką ilość skrobi dodaje się kroplami roztwór jodu w roztworze jodku potasu. Stężenie roztworu jodu musi być dokładnie znane, a jego objętość – mierzona. Mówimy, że roztwór kwasu askorbinowego miareczkuje się roztworem jodu. Dopóki kwas askorbinowy jest obecny w roztworze, zachodzi reakcja, którą można w uproszczeniu opisać równaniem: Gdy cały kwas askorbinowy przereaguje, jod dostarczony w nadmiarowej kropli poskutkuje zabarwieniem skrobi. W tym momencie kończy się miareczkowanie, co oznacza, że osiągnięto punkt końcowy i należy odczytać objętość zużytego roztworu jodu. Gdy zna się jego stężenie, można obliczyć, ile kwasu askorbinowego zawierała próbka. Podaj, jaką funkcję (utleniacza czy reduktora) pełni jod w reakcji z kwasem askorbinowym. Napisz, na jaki kolor zabarwi się mieszanina reakcyjna w punkcie końcowym miareczkowania. Jod w reakcji z kwasem pełni funkcję Pod wpływem jodu skrobia zabarwi się na Zadanie 35. (2 pkt) Miareczkowanie Oblicz Zawartość kwasu askorbinowego w próbce wyznacza się na podstawie stechiometrii jego reakcji z jodem. Do roztworu zawierającego nieznaną ilość kwasu askorbinowego i niewielką ilość skrobi dodaje się kroplami roztwór jodu w roztworze jodku potasu. Stężenie roztworu jodu musi być dokładnie znane, a jego objętość – mierzona. Mówimy, że roztwór kwasu askorbinowego miareczkuje się roztworem jodu. Dopóki kwas askorbinowy jest obecny w roztworze, zachodzi reakcja, którą można w uproszczeniu opisać równaniem: Gdy cały kwas askorbinowy przereaguje, jod dostarczony w nadmiarowej kropli poskutkuje zabarwieniem skrobi. W tym momencie kończy się miareczkowanie, co oznacza, że osiągnięto punkt końcowy i należy odczytać objętość zużytego roztworu jodu. Gdy zna się jego stężenie, można obliczyć, ile kwasu askorbinowego zawierała próbka. Próbkę X pewnego preparatu, którego głównym składnikiem jest witamina C, rozpuszczono w wodzie, w wyniku czego otrzymano 100,0 cm3 roztworu. Następnie pobrano 10,0 cm3 tego roztworu, przeniesiono do kolby i miareczkowano roztworem jodu o stężeniu 0,052 mol ⋅ dm−3. Stwierdzono, że punkt końcowy miareczkowania został osiągnięty po dodaniu 10,8 cm3 roztworu jodu. Oblicz w miligramach zawartość witaminy C w próbce X, jeśli wiadomo, że pozostałe składniki preparatu nie reagują z jodem. Przyjmij, że masa molowa witaminy C jest równa M = 176 g·mol–1. Zadanie 36. (2 pkt) Sole Podaj/zinterpretuj przebieg reakcji W laboratorium pod wyciągiem przeprowadzono reakcję manganianu(VII) potasu z nadmiarem kwasu solnego. Do wykrycia gazowego produktu zastosowano papierek jodoskrobiowy zwilżony wodą. Przebieg doświadczenia zilustrowano na poniższym schemacie. (0–1) Opisz zmiany możliwe do zaobserwowania podczas przebiegu doświadczenia. Uzupełnij poniższą tabelę. przed dodaniem HCl (aq) po zajściu reakcji Barwa roztworu w probówce Barwa papierka jodoskrobiowego biała (0–1) Wyjaśnij przyczynę zmiany barwy papierka jodoskrobiowego. Zadanie 38. (1 pkt) Aminokwasy Narysuj/zapisz wzór Aminokwasy białkowe są α-aminokwasami, co znaczy, że w ich cząsteczkach jedna para grup funkcyjnych: aminowej i karboksylowej, jest połączona z tym samym atomem węgla. α-Aminokwasy można otrzymać z kwasów karboksylowych w syntezie, której przebieg zilustrowano na schemacie. R–CH2–COOH 1. Br2, PBr32. H2O R–CHBr–COOH nadmiar NH3 R–CH(NH2)–COOH Na podstawie: J. McMurry, Chemia organiczna, Warszawa 2000. Napisz wzór półstrukturalny (grupowy) kwasu karboksylowego, którego należy użyć do otrzymania leucyny opisaną metodą, i podaj nazwę systematyczną bromopochodnej tego kwasu stanowiącej produkt pośredni w opisanej metodzie. Wzór półstrukturalny kwasu: Nazwa systematyczna bromopochodnej: Zadanie 39. (1 pkt) Aminokwasy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Laktamy to związki, które powstają w wyniku wewnątrzcząsteczkowej kondensacji niektórych aminokwasów. W reakcji biorą udział: grupa karboksylowa i grupa aminowa znajdująca się np. przy 4., 5. lub 6. atomie węgla łańcucha aminokwasu. Przykładem laktamu jest związek o wzorze Spośród poniższych nazw wybierz nazwę aminokwasu, z którego otrzymano laktam o podanym wzorze. Zaznacz wybraną odpowiedź. kwas 2-amino-4-metylopentanowy kwas 4-amino-3,4-dimetylobutanowy kwas 4-amino-3-metylopentanowy kwas 4-metylo-4-aminopentanowy Zadanie 40. (1 pkt) Peptydy i białka Narysuj/zapisz wzór Poniżej przedstawiono sekwencję aminokwasów pewnego tripeptydu: Phe-Gly-Cys Napisz wzór półstrukturalny (grupowy) tego tripeptydu. Pamiętaj, że w zastosowanej notacji umieszcza się z lewej strony kod aminokwasu, którego reszta zawiera wolną grupę aminową połączoną z atomem węgla α.

Odpowiedzi do matury z języka angielskiego na poziomie podstawowym w Formule 2015 Odpowiedzi do matury z języka angielskiego na poziomie podstawowym w Formule 2023 RAPORT MATURA 2023. Aktualności, arkusze i rozwiązania – Matura 2023. Matura 2023 z Brykiem. Podróż w czasie. Tak kiedyś wyglądały matury w Polsce

Próbna matura 2015 z CKE:Próbna matura: HISTORIA, WOS, CHEMIA, FIZYKA, BIOLOGIA 2015 [ARKUSZE CKE, ODPOWIEDZI]. Maturzyści w czwartek przystąpią do pisemnego egzaminu z wybranych przedmiotów dodatkowych z historii, wosu, chemii, fizyki na poziomie rozszerzonym. Matura Biologia 2017 Odpowiedzi, Arkusz CKE. Matura z Biologii: rozszerzona, podstawowaPróbna Matura 2014 z CKE. Próbna matura: HISTORIA, WOS, CHEMIA, FIZYKA, BIOLOGIA 2015 [ARKUSZE CKE, ODPOWIEDZI]Próbna matura. JĘZYKI OBCE, poziom podstawowy 2015 Próbny SPRAWDZIAN 2014. TEST SZÓSTOKLASISTY 2015 CKE [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]Próbna matura 2014: MATEMATYKA poziom podstawowy 2015 [ARKUSZE]Matura próbna 2015 z Operonem. MATEMATYKA [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]Próbna matura 2014: MATEMATYKA poziom podstawowy 2015 [HARMONOGRAM]W czwartek maturzyści napiszą próbny egzamin maturalny z wybranych przedmiotów dodatkowych z historii, wosu, chemii, fizyki na poziomie rozszerzonym. W piątek, 19 grudnia w ostatnim dniu egzaminów uczniowie napiszą języków mniejszości narodowych - białoruski, litewski, niemiecki, ukraiński na poziomie matura: HISTORIA, WOS, CHEMIA, FIZYKA, BIOLOGIA 2015 [ARKUSZE CKE, ODPOWIEDZI]. KIEDY BĘDĄ ARKUSZE ODPOWIEDZI I KLUCZ ODPOWIEDZI? GDZIE JE ZNALEŹĆ?Arkusze wraz z zadaniami i odpowiedziami z próbnej matury 2015 z CKE z języków obcych na poziomie podstawowym będą u nas dostępne już dziś o MATURA GRUDZIEŃ 2014 HARMONOGRAM:matura język polski (poziom podstawowy) – 15 grudnia 2014 ( - poniedziałek - próbny egzamin maturalny 2014matura matematyka (poziom podstawowy) – 16 grudnia 2014 ( - wtorek - próbny egzamin gimnazjalny 2014matura język obcy nowożytny (poziom podstawowy) – 17 grudnia 2014 ( - środa - próbny egzamin gimnazjalny 2014matura przedmioty dodatkowe (poziom rozszerzony) – 18 grudnia 2014 ( - czwartek - próbny egzamin maturalny 2014matura języki mniejszości narodowych - białoruski, litewski, niemiecki, ukraiński (poziom podstawowy) – 19 grudnia 2014 ( - piątek - próbny egzamin maturalny 2014 Arkusz PDF i odpowiedzi: Matura chemia – przykładowy arkusz CKE 2023 – poziom rozszerzony. Matura stara chemia 2015 Matura próbna chemia 2015 Matura chemia - arkusze maturalne wraz z kluczami odpowiedzi W tym miejscu pobierzesz arkusze maturalne i klucze odpowiedzi z chemii z poprzednich lat. Zapoznaj się z typami zadań maturalnych i ich dole strony znajdziesz także wybrane wzory i stałe na egzamin maturalny z formuła i stara formuła - tyczą się uczniów, którzy ukończyli 2023 będą pojawiały się tutaj arkusze maturalne, dla uczniów, którzy ukończyli szkołę podstawową. CKE Maj Matura chemia 2022 arkusz maturalny z chemii 2022 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2022 – nowa formuła Matura chemia 2021 arkusz maturalny z chemii 2021 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2021 – nowa formuła Matura chemia 2020 arkusz maturalny z chemii 2020 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2020 – nowa formuła Matura chemia 2019 arkusz maturalny z chemii 2019 – nowa formułaarkusz maturalny z chemii 2019 – stara formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2019 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2019 – stara formuła Matura chemia 2018 arkusz maturalny z chemii 2018 – nowa formułaarkusz maturalny z chemii 2018 – stara formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2018 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2018 – stara formuła Matura chemia 2017 arkusz maturalny z chemii 2017 – nowa formułaarkusz maturalny z chemii 2017 – stara formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2017 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2017 – stara formuła Matura chemia 2016 arkusz maturalny z chemii 2016 – nowa formułaarkusz maturalny z chemii 2016 – stara formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2016 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2016 – stara formuła Matura chemia 2015 arkusz maturalny z chemii 2015 – nowa formułaarkusz maturalny z chemii 2015 – stara formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2015 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2015 – stara formuła CKE Czerwiec Matura chemia 2021 arkusz maturalny z chemii rozszerzonej 2021klucz odpowiedzi do matury rozszerzonej z chemii 2021 Matura chemia 2020 CKE nie udostępniło tego arkusza maturalnego Matura chemia 2019 arkusz maturalny z chemii 2019 – nowa formułaarkusz maturalny z chemii 2019 – stara formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2019 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2019 – stara formuła Matura chemia 2018 arkusz maturalny z chemii 2018 – nowa formułaarkusz maturalny z chemii 2018 – stara formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2018 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2018 – stara formuła Matura chemia 2017 arkusz maturalny z chemii 2017 – nowa formułaarkusz maturalny z chemii 2017 – stara formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2017 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2017 – stara formułaa Matura chemia 2016 arkusz maturalny z chemii 2016 – nowa formułaarkusz maturalny z chemii 2016 – stara formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2016 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2016 – stara formuła Matura chemia 2015 arkusz maturalny z chemii 2015 – nowa formułaarkusz maturalny z chemii 2015 – stara formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2015 – nowa formułaklucz odpowiedzi do matury z chemii 2015 – stara formuła Pozostałe Wybrane wzory i stałe na egzamin maturalny z chemii. Wybrane wzory i stałe – dla uczniów, którzy ukończyli gimnazjumWybrane wzory i stałe – dla uczniów, którzy ukończyli szkołę podstawową 3OqVR. 144 57 70 368 438 294 476 191 380

matura chemia 2015 klucz odpowiedzi